Γεννήθηκε στά Σαμόσατα τῆς Συρίας ἀπό γονεῖς εὐσεβεῖς, καί μέ ἀνάλογο τρόπο ἀνατράφηκε.
Μετά τόν θάνατο τῶν γονέων του, διαμοίρασε στούς φτωχούς τήν πατρική του περιουσία καί ἀφοσιώθηκε στήν μελέτη τῶν θείων Γραφῶν, διότι στήν σκέψη του ἐπικρατοῦσαν τά λόγια τοῦ Ἀπ. Παύλου: «Πᾶσα γραφή θεόπνευστος καί ὠφέλιμος πρός διδασκαλίαν, πρός ἔλεγχον, πρός ἐπανόρθωσιν, πρός παιδείαν τήν ἐν δικαιοσύνῃ».
Δηλαδή, ὅλη ἡ Γραφή ἔχει ἐμπνευσθεῖ ἀπό τόν Θεό. Γι’ αὐτό εἶναι ὠφέλιμη γιά νά διδάσκει τήν ἀλήθεια, νά ἐλέγχει τίς πλάνες, νά διορθώνει αὐτούς πού ἁμαρτάνουν καί νά παιδαγωγεῖ στήν ἀρετή.
Κατόρθωσε, λοιπόν, καί ὁ Λουκιανός νά γίνει βαθύς γνώστης τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί χειροτονήθηκε πρεσβύτερος στήν Ἀντιόχεια.
Ἐκεῖ δίδασκε μέ θάρρος καί ἀκρίβεια τό θεῖο λόγο, ἐνθαρρύνοντας τούς χριστιανούς στό μαρτύριο.
Στήν Ἀντιόχεια, μάλιστα, ἵδρυσε σχολή, ὅπου φοίτησαν ἀρκετοί μαθητές, καταρτιζόμενοι στά χριστιανικά δόγματα καί στήν ἄσκηση τῆς ἀρετῆς.
Ὅταν ὁ Λουκιανός ἔμαθε ὅτι στή Νικομήδεια ὁ Διοκλητιανός καταδίωκε καί θανάτωνε τούς χριστιανούς, ἄφησε τήν Ἀντιόχεια καί πῆγε στή Νικομήδεια γιά νά στηρίξει καί νά ἐνισχύσει τούς Χριστιανούς στό μαρτύριο.
Συνελήφθη, ὅμως, ἀπό τόν Διοκλητιανό καί κλείστηκε στήν φυλακή, ὅπου καί πέθανε ἀπό πείνα.
Απολυτίκιο:
Ήχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείω Πνεύματι, λελαμπρυσμένος, γνώσιν ένθεον, εταμιεύσω, και της πίστεως τον λόγον ετράνωσας, όθεν Μαρτύρων αλείπτης γενόμενος, Λουκιανέ εν αθλήσει ηρίστευσας. Μάρτυς ένδοξε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε, δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.
