Σήμερα είναι η σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου. Βέβαια, πάλι να μου επιτρέψετε να πω ότι ημών των χριστιανών η ανταπόκριση στο όλο έργο του Θεού είναι όχι απλώς φτωχική αλλά και εσφαλμένη.
Άλλο είναι να εκκλησιαστούμε την ημέρα των Χριστουγέννων και να βιώσουμε – και να βιώνουμε συνεχώς – το γεγονός αυτό, ότι ο Υιός του Θεού έγινε υιός ανθρώπου και αυτό έγινε για κάποιο λόγο, για κάποιο σκοπό, και άλλο είναι απλώς να γιορτάσουμε· κάτι που το κάνουμε για μας: για να ευχαριστηθούμε, για να καταστείλουμε λίγο τις ενοχές μας και τις τύψεις συνειδήσεως και να πάρουμε αφορμή να κάνουμε τις όποιες αμαρτίες κάνουν οι άνθρωποι τις γιορτινές ημέρες.
Το ίδιο είναι και με την εορτή της Παναγίας. Άλλο είναι να γιορτάσουμε απλώς και άλλο να αισθανθούμε ότι εάν δεν υπήρχε η Παναγία, δεν θα γινόταν άνθρωπος ο Χριστός και επομένως δεν θα υπήρχε σωτηρία. Από μέρους του Θεού όλα μπορούσαν να γίνουν, αλλά το θέμα δεν ήταν αυτό. Έπρεπε να ανταποκριθεί ο άνθρωπος. Εφόσον ο Θεός ό,τι θα έκανε, θα το έκανε για τον άνθρωπο, έπρεπε να συμμετέχει και ο άνθρωπος, να συνεργήσει και ο άνθρωπος. Στην προκειμένη περίπτωση κυρίως, καθώς αποφάσισε ο Θεός να σαρκωθεί, να πάρει την ανθρώπινη φύση και να γίνει άνθρωπος, έπρεπε να βρεθεί το κατάλληλο πρόσωπο, το κατάλληλο πλάσμα από μέρους των ανθρώπων.
Γι’ αυτό και πέρασαν αιώνες, πολλοί αιώνες από τότε που δημιουργήθηκε ο άνθρωπος και έπεσε, έως ότου να βρεθεί – και αυτά ο Θεός τα οικονομεί έτσι – η Παναγία η Κεχαριτωμένη, που θα μπορούσε όντως να γίνει Μητέρα του Θεού. Και οι χριστιανοί, ας πούμε, είμαστε πολύ επηρεασμένοι και κυριολεκτικά συνεπαρμένοι από το όλο έργο του Θεού, και τιμούμε και γιορτάζουμε την Παναγία, που συνετέλεσε σ’ αυτό το έργο.
Δεν είναι δηλαδή μια καλή ευκαιρία για μας να πάμε απλώς με τα γιορτινά μας στην εκκλησία, απλώς να σκεφτούμε εμείς τα δικά μας ή και να ζητήσουμε απλώς να γίνουν τα θελήματα και οι επιθυμίες μας. Το παν είναι ο Θεός και το όλο έργο που κάνει ο Θεός για τον άνθρωπο. Μας έπλασε ο Θεός για να είμαστε αιώνια μαζί του. Αμαρτήσαμε, αλλά ο Θεός που το γνώριζε εκ των προτέρων ότι θα γίνει έτσι, έβαλε σε ενέργεια το σχέδιο να γίνει ο ίδιος άνθρωπος και να σώσει τον άνθρωπο. Να τον σώσει βέβαια από την αμαρτία· όχι να του δώσει αυτά που περιμένουν συνήθως οι άνθρωποι και οι χριστιανοί ακόμη γιορτάζοντας.
Όλο το θέμα είναι ότι ο Θεός έλαβε την ανθρώπινη φύση, και την ψυχή και το σώμα. Από Υιός Θεού έγινε και υιός ανθρώπου και έκανε ό,τι έκανε ως άνθρωπος, για να σώσει τον άνθρωπο.
Και η Παναγία υπούργησε, υπηρέτησε στο έργο του Θεού· ήταν το μοναδικό πλάσμα που μπορούσε να κάνει αυτό το έργο, να γεννήσει τον Υιό του Θεού. Και πάντοτε, βλέπετε, η Παναγία εικονίζεται με τον Χριστό. Σπάνια να εικονίζεται μόνη της· κατά κανόνα είναι με τον Χριστό. Δεν νοείται, τρόπον τινά, η Παναγία χωρίς τον Χριστό. Πάντοτε τον έχει στην αγκαλιά της, πάντοτε μαζί της. Αυτή υπηρέτησε κατά μοναδικό τρόπο στο έργο της ενανθρωπήσεως· τρόπον τινά, αν έλειπε εκείνη, πιθανόν να μη γινόταν άνθρωπος ο Θεός.
Από το βιβλίο: π. Συμεών Κραγιοπούλου, “Θέλεις να αγιάσεις;”, Δεκέμβριος, Πανόραμα Θεσσαλονίκης, 2021, σελ. 266, 274.
Όποιος θέλει να προσεύχεται με καθαρό νου, πρέπει να μη μαθαίνει τα νέα των εφημερίδων, να μη διαβάζει βιβλία άσχετα προς την πνευματική μας ζωή, και κυρίως όσα διεγείρουν τα πάθη, και να μη μαθαίνει από περιέργεια όσα σχετίζονται με τη ζωή των άλλων. Όλα αυτά φέρνουν στο νου αλλότριες σκέψεις, και όταν ο άνθρωπος προσπαθεί να τις διευκρινίσει, αυτές ακόμη περισσότερο συγχύζουν και επιβαρύνουν την ψυχή.
Όταν η ψυχή διδαχθεί την αγάπη από τον Κύριο, τότε θλίβεται για όλη την οικουμένη, για όλη την κτίση του Θεού και προσεύχεται, ώστε όλοι να μετανοήσουν και δεχθούν τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Αν, όμως, η ψυχή χάσει τη χάρη, φεύγει η αγάπη από αυτήν, γιατί χωρίς χάρη Θεού είναι αδύνατον να αγαπά κάποιος τους εχθρούς, και τότε βγαίνουν από την καρδιά διαλογισμοί πονηροί, όπως λέει ο Κύριος (Ματθ. ιε΄19· Μαρκ. ζ΄ 21-22).
Χωρίς την ταπείνωση του Χριστού δεν καθαρίζεται ο νους και δεν αναπαύεται ποτέ η ψυχή εν τω Θεώ, αλλά ταράζεται πάντοτε από διάφορους λογισμούς, που παρεμποδίζουν τη θεωρία του Θεού. Ω, η κατά Χριστόν ταπείνωση! Όποιος σε δοκίμασε, ορμά προς τον Θεό ακόρεστα ημέρα και νύχτα.
Στην πλάνη πέφτει κάποιος είτε από απειρία είτε από υπερηφάνεια. Και αν είναι από απειρία, ο Κύριος θεραπεύει γρήγορα αυτόν που πλανήθηκε, αν όμως είναι από υπερηφάνεια, τότε θα πάσχει για πολύν καιρό η ψυχή, ωσότου μάθει την ταπείνωση, και τότε θα θεραπευθεί από τον Κύριο.
Πέφτουμε στην πλάνη, όταν νομίζουμε ότι είμαστε πιο φρόνιμοι και έμπειροι από τους άλλους, ακόμη και από τον πνευματικό μας πατέρα. Έτσι σκέφθηκα κι εγώ με την απειρία μου και γι’ αυτό υπέφερα. Κι ευχαριστώ από την καρδιά μου τον Θεό, γιατί με τον τρόπο αυτό με ταπείνωσε και με νουθέτησε και δεν απέσυρε το έλεός Του από μένα. Και τώρα σκέφτομαι ότι, χωρίς εξομολόγηση στον πνευματικό δεν είναι δυνατόν να απαλλαγούμε από την πλάνη, γιατί στον πνευματικό έδωσε ο Θεός τη χάρη του «δεσμείν καί λύειν».
Άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ