Related Posts
Η καρδιά και ο Θεός…
Ο Θεός βρίσκεται παντού. Και σαν βρει καρδιά που δεν Του εναντιώνεται, καρδιά ταπεινή, μπαίνει μέσα της και τη γεμίζει χαρά. Τόση είναι η χαρά της καρδιάς που έχει μέσα της τοn Θεό, ώστε κολλάει πάνω Του και δεν θέλει ποτέ να Τον αποχωριστεί.
Σε καρδιά φουσκωμένη από εγωισμό δεν πλησιάζει ο Κύριος. Κι έτσι αυτή καταθλίβεται, μαραζώνει και σιγολιώνει, βυθισμένη στην άγνοια, τη λύπη και το σκοτάδι.
Όσο αμαρτωλοί κι αν είμαστε, μόλις στραφούμε με μετάνοια και πόθο προς τον Κύριο, η θύρα της καρδιάς μας ανοίγει σ’ Εκείνον. Η εσωτερική ακαθαρσία ξεχύνεται έξω, για να παραχωρήσει τη θέση της στην καθαρότητα, την αρετή, τον ίδιο τον Σωτήρα, τον μεγάλο Επισκέπτη της ψυχής, τον κομιστή της χαράς, του φωτός, του ελέους.
Θείο δώρο είναι αυτή η ευλογημένη κατάσταση, όχι δικό μας κατόρθωμα. Και αφού είναι δώρο, πρέπει να ευχαριστούμε τον δωρητή με ταπείνωση.
Ταπείνωση! Η βάση κάθε αρετής και η προϋπόθεση της πνευματικής καρποφορίας! Έχετε ταπείνωση; Έχετε τον Θεό. Τα έχετε όλα! Δεν έχετε ταπείνωση; Τα χάνετε όλα!
Να συντηρείτε, λοιπόν, στην καρδιά σας το αίσθημα της ταπεινοφροσύνης. Η φυσική και ομαλή σχέση μας με τον Θεό προϋποθέτει καρδιά έμπονη, συντριμμένη και ολοκληρωτικά αφοσιωμένη σ’ Αυτόν, καρδιά που μυστικά αναφωνεί κάθε στιγμή: «Κύριε, εσύ τα γνωρίζεις όλα· σώσε με!». Αν παραδοθούμε στα χέρια Του, η σοφή και άγια βουλή Του θα κάνει μ’ εμάς και σ’ εμάς ό,τι είναι πρόσφορο για τη σωτηρία μας…
Το έργο της αδιάλειπτης προσευχής δεν είναι μόνο για τους ησυχαστές, αλλά για όλους τους χριστιανούς, στους οποίους ο Κύριος, μέσω του αγίου αποστόλου, παραγγέλλει: «Αδιαλείπτως προσεύχεσθε». Υπάρχουν διάφορες βαθμίδες προσευχής μέχρι την αδιάλειπτη.
Όλες είναι έργο του Θεού, που παρακολουθεί τις καρδιές των ανθρώπων εξίσου, ανεξάρτητα από την ιδιότητα τους ως μοναχών ή κοσμικών. Και όταν μια καρδιά, όποια κι αν είναι, στρέφεται σ’ Αυτόν, την πλησιάζει με αγάπη και ενώνεται μαζί της.
Πώς διατηρείται στην καρδιά ο φόβος του Θεού
Ο φόβος του Θεού είναι γέννημα της πίστεως και προϋπόθεση της πνευματικής προκοπής. Όταν εγκατασταθεί στην καρδιά, σαν τον καλό νοικοκύρη τα ταχτοποιεί όλα. Έχουμε φόβο Θεού; Αν ναι, ας ευχαριστήσουμε τον Κύριο, που μας τον έδωσε, και ας τον φυλάξουμε σαν πολύτιμο θησαυρό.
Αν, όμως, δεν τον έχουμε, ας κάνουμε ό,τι μπορούμε για να τον αποκτήσουμε, γνωρίζοντας ότι για την έλλειψή του ευθύνονται η απροσεξία και η αμέλειά μας.
Από τον φόβο του Θεού γεννιέται η μετάνοια, η συντριβή, το πένθος για τις αμαρτίες. Μακάρι το αίσθημα αυτό, ο πρόδρομος της σωτηρίας, να μην απομακρύνεται ποτέ από την καρδιά!
Για να διατηρηθεί μέσα μας ο φόβος του Θεού, πρέπει να κρατάμε αδιάλειπτη τη μνήμη του θανάτου και της Κρίσεως, ενωμένη με τη συναίσθηση της παρουσίας του Κυρίου: Ο Θεός είναι πάντα κοντά μας και μέσα μας, βλέποντας, ακούοντας και γνωρίζοντας τα πάντα, ακόμα και τους πιο κρυφούς λογισμούς μας.
Όταν αυτή η τριάδα -φόβος Θεού, μνήμη θανάτου, συναίσθηση θείας παρουσίας- εγκατασταθεί μέσα μας, τότε η προσευχή ξεχύνεται από την καρδιά αυθόρμητα· τότε η ελπίδα της σωτηρίας γίνεται στερεή.
Τον φόβο του Θεού τίποτα δεν τον διατηρεί τόσο, όσο η μνήμη της φοβερής Κρίσεως. Η μνήμη, όμως, αυτή δεν πρέπει να μας δημιουργεί αθυμία, αλλά να μας εμπνέει αγωνιστικότητα και μετάνοια. Ας προσπαθούμε να μένουμε αμόλυντοι από το ρύπο της αμαρτίας. Κι αν κάποτε-κάποτε αμαρτάνουμε, ας καθαριζόμαστε με την Εξομολόγηση.
Έτσι, ελπίζοντας πάντα στο έλεος του Θεού, δεν θα λιποψυχούμε. Ο Κριτής μας, άλλωστε, είναι σπλαχνικός και φιλάνθρωπος. Δεν ψάχνει να βρει κάτι για να μας καταδικάσει. Απεναντίας, ψάχνει κάτι, το παραμικρό, για να μας δικαιώσει.
Θεός και συνείδηση
Αν εγκάρδια αποφασίσετε να υπακούετε πάντοτε στον Κύριο και μ’ ολόκληρη την πολιτεία σας να ευαρεστείτε Εκείνον μόνο, κι αν ύστερα, σε κάθε αδιέξοδο και κάθε ανάγκη σας, στρέφεστε με πίστη και αφοσίωση πάλι σ’ Εκείνον μόνο, τότε να είστε βέβαιος ότι όλα στη ζωή σας, τόσο την πνευματική όσο και την εγκόσμια, θα εξελίσσονται με επιτυχία.
Είναι μεγάλο πράγμα να συνειδητοποιήσει κανείς ότι χωρίς τον Θεό τίποτα δεν μπορεί να κάνει και, αφού το συνειδητοποιήσει, να καταφεύγει με εμπιστοσύνη στη βοήθειά Του.
Η συνείδηση πρέπει να κατευθύνει σωστά τη ψυχή και να την πληροφορεί αλάθητα για το αγαθό σε κάθε περίσταση. Αυτό, όμως, δεν μπορεί να το κάνει, αν δεν είναι καθαρή και φωτισμένη.
Ας την καθαρίσουμε, λοιπόν, με την άσκηση και την τήρηση των εντολών του Κυρίου, που απαλλάσσουν την καρδιά από τα πάθη, και ας τη φωτίσουμε με το θείο φως, μελετώντας το Ευαγγέλιο. Από κει θα αντλήσουμε τους σοφούς κανόνες, με τους οποίους θα χειραγωγήσουμε τη συνείδηση μας στο άγιο θέλημα του Θεού.
Αγίου Θεοφάνους του Εγκλείστου
Η σοφή παιδαγωγία του Θεού
Δεν θα παραλείψω ν’ αναφέρω και μιαν άλλη σοφή αλλά και συνηθισμένη παιδαγωγία του Θεού: Όταν αντιμετωπίζουμε πειρασμούς και δυσκολίες, δεν επεμβαίνει αμέσως για να μας βοηθήσει, αλλά πρώτα μας αφήνει να ταλαιπωρηθούμε κάμποσο καιρό κι ύστερα κάνει το θαύμα Του.
Γιατί το κάνει αυτό; Για να μας προφυλάξει από την αγνωμοσύνη και την αχαριστία. Συνήθως εμείς οι άνθρωποι, μόλις περάσουν οι συμφορές, ξεχνάμε και την πίκρα τους και το Θεό, που μας λυτρώνει απ’ αυτές. Πολλές φορές, πάλι, νομίζουμε ότι μόνοι μας κατορθώσαμε ν’ απαλλαγούμε από τα όποια δεινά μας βρήκαν. Γι’ αυτό, λοιπόν, επιτρέπει ο Θεός να μας τσακίσουν πρώτα οι δοκιμασίες, κι ύστερα έρχεται να μας σώσει.
Όταν, λ.χ., οι Φιλισταίοι απειλούσαν τους Ισραηλίτες και ο Γολιάθ τους φοβέριζε, ο Θεός σχεδίασε να οδηγήσει στην αναμέτρηση το Δαβίδ και να τον αναδείξει νικητή. Δεν πραγματοποίησε, όμως, εξαρχής το σχέδιό Του. Άφησε πρώτα να περάσουν σαράντα ολόκληρες μέρες.
Στο διάστημα αυτό ο αλλόφυλος γίγαντας έβριζε, περιγελούσε και προκαλούσε τους Εβραίους, που είχαν λιώσει από το φόβο. Κανένας δεν τολμούσε να τα βάλει με τον τρομερό αντίπαλο. Όλοι απελπίστηκαν για τη σωτηρία τους. Και τότε μόνο, όταν πια κατάλαβαν την αδυναμία τους και πίστεψαν ότι χάνονται, ο Θεός χάρισε στον Δαβίδ τη θαυμαστή κι ανέλπιστη εκείνη νίκη. Ο υπερφίαλος Γολιάθ σκοτώθηκε και οι Φιλισταίοι ντροπιάστηκαν.
Σε κρίσιμες περιστάσεις, εμείς συνηθίζουμε να κάνουμε ανθρώπινες σκέψεις και ρηχούς υπολογισμούς. Έτσι, λ.χ., λέμε: «Αν μας επιτεθούν ξαφνικά οι εχθροί και δεν είναι έτοιμος ο στρατός μας για να τους αποκρούσει, τι θα γίνουμε; Θα μας αιχμαλωτίσουν όλους και θα καταστρέψουν τη χώρα μας». Μα τι νομίζεις; Επειδή δεν προλαβαίνεις εσύ τον εχθρό, δεν τον προλαβαίνει και ο Θεός; Επειδή δεν είσαι εσύ «πανταχού παρών», δεν είναι και ο Θεός; Η μήπως γι’ Αυτόν άλλα είναι δυνατά και άλλα αδύνατα;
Η Ερυθρά Θάλασσα, μολονότι άψυχη, υπάκουσε στο θέλημα του Κυρίου και κατάπιε τους Αιγυπτίους. Τα ψάρια, μολονότι χωρίς λογικό, υπάκουσαν κι αυτά στο θέλημα του Κυρίου και πιάστηκαν στα δίχτυα του αποστόλου Πέτρου. Κι ένας άγγελος, όταν πάρει διαταγή από τον Κύριο, μπορεί να εξολοθρεύσει όλους τους εχθρούς της αληθινής πίστεως. Κάτι τέτοιο δεν έγινε στα χρόνια του προφήτη Ησαΐα;
Κάποιος Χαναναίος είχε μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του. Νόμιζε πως είναι πολύ σπουδαίος στρατηγός. Εννοώ τον Σισάρα, για τον όποιο κάνει λόγο και ο ψαλμωδός: «Κάνε, (Κύριε, στους εχθρούς σου) ό,τι έκανες κάποτε στους κατοίκους της Μαδιάμ και στο Σισάρα, ό,τι έκανες στον Ιαβείν στο χείμαρρο Κεισών» (Ψαλμ. 82:10). Ο Ιαβείν ήταν βασιλιάς των Χαναναίων και ο Σισάρα αρχιστράτηγος.
Οι Ισραηλίτες, βλέποντας τα εννιακόσια σιδερένια άρματα και τους αναρίθμητους στρατιώτες του Σισάρα, κατατρόμαξαν. Τότε ο φιλάνθρωπος Θεός μίλησε με το στόμα μιας προφήτισσας, της Δεββώρας, που κάλεσε τον αρχηγό των Ισραηλιτών και του είπε: «Μη φοβηθείς! Ο Θεός θα σου παραδώσει τον Σισάρα στα χέρια σου. Το κατόρθωμα, όμως, θ’ ανήκει σε γυναίκα. Ναι, γυναίκα θα τον εξοντώσει». Και πράγματι, τον θανάτωσε η Ιαήλ.
Βλέπεις πώς τιμωρήθηκε για την αλαζονεία του; Σκοτώθηκε, και μάλιστα από γυναικείο χέρι. Τον έδεσε ο Θεός με τα δεσμά του ύπνου και, όπως ήταν κοιμισμένος, η Ιαήλ του έμπηξε έναν πάσσαλο στον κρόταφο!
Όταν ο Θεός θελήσει να μας βοηθήσει, τίποτα δεν μπορεί να Τον εμποδίσει. Φτάνει τότε ένα όπλο του Θεού, φτάνει ένας άνθρωπος του Θεού, φτάνει ένα νεύμα μόνο του Θεού, για να νικηθούν και οι πιο ισχυροί εχθροί.
Εμείς ας προσευχόμαστε στο Χριστό, λέγοντας: «Κύριε, πες ένα λόγο, και θα σκορπιστούν οι εχθροί Σου. Πες ένα λόγο, και θα σωθεί η πόλη Σου. Πες ένα λόγο, και θα νικήσει ο λαός Σου». Ας Του λέμε ό,τι και ο Δαβίδ: «Να, οι εχθροί σου χαλάνε τον κόσμο κι αυτοί που σε μισούν σήκωσαν κεφάλι» (Ψαλμ. 82:3).
Και τότε φτάνει μια γυναίκα σαν την Ιαήλ, μια σαν τη Δεββώρα ή μια σαν εκείνη την άγνωστη, που χτύπησε με τη μυλόπετρα τον αδελφοκτόνο βασιλιά Αβιμέλεχ, για να φέρει τη νίκη.
Από το βιβλίο: ΘΕΜΑΤΑ ΖΩΗΣ Α’. Από τις Ομιλίες του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Έκδοση τέταρτη. Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής 2013, σελ. 18.
