Ἡ μεγαλύτερη ἐπιτυχία εἶναι νά ἔχεις ἰσορροπία στή ζωή σου. Νά ὑπάρχει, δηλαδή, ἡ σωστή ἐκτίμηση κάθε προσώπου πού ἔρχεσαι σέ συναναστροφή μαζί του, κάθε γεγονότος, κάθε ἀγαθοῦ πού ἔχεις. Ἔτσι θά ἔρχεται ἡ εἰρήνη στό νοῦ καί στήν καρδιά. Χωρίς ἰσορροπία ὅλα μπερδεύονται. Δίνεται ὑπεραξία στά εὐτελῆ καί ἀπαξιώνονται τά σημαντικά.
Ὁ ἰσορροπημένος ἄνθρωπος τά ἔχει βρεῖ μέ τόν ἑαυτό του, ξέρει ποιός εἶναι καί τί μπορεῖ νά κάνει. Γι’ αὐτό καί ἀφήνει τούς ἄλλους στήν ἡσυχία τους. Δέν προσπαθεῖ νά ἐπιβληθεῖ, δέν κουτσομπολεύει μικροαστικά τίς ζωές τῶν ἄλλων, δέν ἔχει κόμπλεξ κατωτερότητας ἤ σύνδρομο καταδίωξης, δέν ἀπαιτεῖ μέσα στίς σχέσεις του (μέ γκρίνιες καί ζήλιες) «σεβασμό».
Εἶναι μεγάλο κατόρθωμα τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου νά ἀντισταθεῖ στίς ἀκρότητες, εἴτε εἶναι ἰδεολογίες καί ἀπόψεις εἴτε συμπεριφορές καί ἐνέργειες.
Σήμερα, δυστυχῶς, γιά νά ξεχωρίσουν οἱ ἄνθρωποι ἐπιλέγουν τά ἄκρα· γι’ αὐτό καί ἡ βία (σέ ὅλες τίς μορφές της) ἀνθεῖ μέσα στήν κατ’ ἄλλα πολιτισμένη κοινωνία μας.
Ἰσορροπία χρειαζόμαστε. Μά τό κυριότερο, γιά νά ἔρθει αὐτή ἡ ἰσορροπία, εἶναι νά ἔχουμε κοινό νοῦ, λογική, ὀρθή κρίση. Ὅταν ὅμως ὁ ἄνθρωπος κινεῖται καί ζεῖ ἐμπαθῶς, φίλαυτα, ἐγωιστικά, ἡ ὀρθή κρίση νοθεύεται, ἡ λογική διαστρέφεται καί ὁ κοινός νοῦς χάνεται.
Ἡ ἰσορροπία, λοιπόν, πηγάζει βαθύτερα ἀπό τίς ἀρετές τῆς ταπείνωσης καί τῆς μετάνοιας. Ὁ ταπεινός καί ἐν μετανοίᾳ ἄνθρωπος κινεῖται ἁπλά καί ἁπαλά μέσα στή ζωή του. Δέν ἔχει τήν ἐμμονή νά ξεχωρίσει μέ ἔκτακτες ἀκτιβιστικές πράξεις αὐτοεπιβεβαίωσης. Ξέρει ποιός εἶναι, ἑστιάζει στόν ἑαυτό του, ὄχι φίλαυτα ἀλλά μέσα ἀπό τό πρίσμα τῆς προσωπικῆς του ὑπαρξιακῆς ἐξέλιξης. Καί αὐτό τόν κάνει νά βλέπει καθαρότερα τήν ζωή, χωρίς τίς παρωπίδες τοῦ ἐγωισμοῦ πού τρέφουν τήν ἰσχυρογνωμοσύνη καί τήν ἀπολυτότητα στόν λόγο του.
Ἐάν ὑπάρχουν καί σήμερα φαινόμενα φανατισμοῦ καί ἀλλοφροσύνης εἶναι διότι οἱ ἄνθρωποι θεοποιοῦν τήν γνώμη τους καί διαστρέφουν ἀκόμα καί τήν πραγματικότητα γιά νά τήν σώσουν. Δέν σκέφτονται λογικά ὡς ἄμυνα γιά νά προστατεύσουν τό ἐγώ τους, γιά νά κρύψουν τίς φοβίες καί τά κόμπλεξ τους, φανερώνοντας ὅμως τήν ἀνισορροπία τους πού φλερτάρει μέ τήν τρέλα.
Προσπάθησε νά συναναστρέφεσαι ἀνθρώπους, ὄχι «διαβασμένους», ἀλλά μέ κοινό νοῦ καί σύνεση.
Ἀρχιμ. Παύλου Παπαδόπουλου
Ο άνθρωπος είναι σε όλα αχόρταγος. Θέλει να απολαύσει πολλά, χωρίς να μπορεί να τα προφτάσει όλα. Και γι’ αυτό βασανίζεται.
Όποιος όμως, φτάσει σε μία κατάσταση, που να ευχαριστιέται με τα λίγα, και να μη θέλει πολλά έστω και κι αν μπορεί να τα αποκτήσει, εκείνος λοιπόν είναι ευτυχισμένος.
Οι άνθρωποι δεν βρίσκουν πουθενά ευτυχία, γιατί επιχειρούν να ζήσουν χωρίς τον εαυτό τους. Αλλά όποιος χάσει τον εαυτό του, έχει χάσει την ευτυχία.
Ευτυχία δεν είναι το ζάλισμα, που δίνουν οι πολυμέριμνες ηδονές και απολαύσεις, αλλά η ειρήνη της ψυχής και η σιωπηλή αγαλλίαση της καρδιάς.
Γι’ αυτό είπε ο Χριστός: «Ουκ έρχεται η βασιλεία του Θεού μετά παρατηρήσεως: ουδέ ερούσιν, ιδού ώδε, η ιδού εκεί. Ιδού γαρ η βασιλεία του Θεού εντός ημών εστι».
Ξέρω καλά, τι είναι η ζωή που ζούνε οι λεγόμενοι κοσμικοί άνθρωποι. Οι άνθρωποι, δηλαδή, που διασκεδάζουνε, που ταξιδεύουνε, που ξεγελιούνται με λογής-λογής θεάματα, με ασημαντολογίες, με σκάνδαλα, με τις διάφορες ματαιότητες.
Όλα αυτά, από μακριά φαντάζουνε για κάποιο πράγμα σπουδαίο και ζηλευτό!
Από κοντά, όμως, απορείς για την φτώχεια που έχουνε, και το πόσο κούφιοι είναι οι άνθρωποι που ξεγελιούνται με αυτά τα γιατροσόφια της ευτυχίας.
Βλέπεις δυστυχισμένους ανθρώπους, που κάνουνε τον ευτυχισμένο! Κατάδικους, που κάνουνε τον ελεύθερο! Άδειοι από κάθε ουσία!
Τρισδυστυχισμένοι! Πεθαμένη η ψυχή τους! Και γι’ αυτό ανύπαρκτη και η «ευτυχία» τους! Τελείως αποξενωμένοι από την Βασιλεία του Θεού!
Αλλά πως να γίνει ψωμί, σαν δεν υπάρχει προζύμι; Και πως να μην είναι όλα άνοστα, αφού δεν υπάρχει αλάτι;
Μη φοβάσαι, αδελφέ μου, να μείνεις μοναχός με τον εαυτό σου!
Μη καταγίνεσαι ολοένα με χίλια πράγματα, για να τον ξεχάσεις!
Γιατί όποιος έχασε τον εαυτό του, κάθεται με ίσκιους και με φαντάσματα μέσα στην έρημό του θανάτου. Αγάπησε τον Χριστό και το Ευαγγέλιο, περισσότερο από τις πεθαμένες σοφίες των ανθρώπων.
Περισσότερο από κάθε τιμή και δόξα ετούτου του κόσμου. Και μοναχά τότε, θα χαίρεσαι σε κάθε ώρα της ζωής σου.
Κανένας δρόμος δεν βγάζει στην ειρήνη της καρδιάς, παρά μόνο ο Χριστός, που σε καλεί πονετικά και που σου λέγει: «Εγώ ειμί η οδός».
Φώτης Κόντογλου
(Από την Συλλογή: Μυστικά άνθη)