Πανεπιστημιακές διαλέξεις Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας

Θαυμαστά γεγονότα τῆς ζωῆς τοῦ ἁγίου Ἀμφιλοχίου

Στό ἱερό Σπήλαιο τῆς Ἀποκαλύψεως φιλοξενεῖτο μία οἰκογένεια ἀπό τήν Λέρο (τοῦ Μιχ. Γεωργᾶ). Στήν ἐξωτερική πόρτα τῆς ἱ. Ἀποκαλύψεως ἔστεκε ὁ πατήρ Ἀμφιλόχιος καί κείνη τήν στιγμή ὁ πατέρας τῆς οἰκογενείας μέ ἔκδηλα τά σημεῖα τῆς ἀπελπισίας περνᾶ ἀπό μπροστά του. Ὁ Γέροντας τόν σταματᾶ, καί τόν ἐρωτᾶ γιατί εἶναι τόσο στεναχωρημένος καί ἐκεῖνος μέ τήν σειρά του τοῦ λέγει:

«Πάτερ μου ὅ,τι εἶχα, χρήματα, σεντόνια, ρουχισμό τά ἔδωσα γιά τό ψωμί τῶν παιδιῶν μου, δέν μοῦ μένει τίποτε ἄλλο παρά μόνο τά ροῦχα πού φορῶ, πηγαίνω νά δώσω τό σακκάκι μου νά πάρω λίγο ψωμί γιά τά παιδιά μου πού πεθαίνουν».

Ὁ Γέροντας δακρύζει καί τόν συγκρατεῖ.

«Στάσου λίγο», τοῦ λέγει, «καί ἔχει ὁ Θεός».

Μέ λόγια παρηγορίας τόν κρατᾶ καί τόν ἐνισχύει περισσότερο ἀπό μισή ὥρα. Κάποτε ὁ πονεμένος πατέρας ἀποφασίζει νά χαιρετήσει τόν Γέροντα καί νά φύγει. Τήν ὥρα ἐκείνη ἀκριβῶς μία προσκυνήτρια φτάνει ἀπό τούς Λειψούς μέ διάφορα εἴδη, σιτάρι, σταφίδες, κρασί, ἀλεύρι σιταρένιο καί πρόσφορο. Καί ὅλα αὐτά γιά νά κάμει ὁ Γέροντας μνημόσυνο τῆς γριᾶς Παραδείσενας πού κοιμήθηκε στό Λειψῶ.

Ὁ Γέροντας κράτησε γιά τήν λειτουργία τό νάμα καί τό πρόσφορο, ὅλα τ’ ἄλλα τἄδωσε στόν δυστυχισμένο πατέρα καί μ’ αὐτά σώθηκε ὅλη ἡ οἰκογένεια.

«Η ΟΔΟΣ», ΤETΡAΜΗΝΙΑΙΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΔΙΔΑΧΗΣ ΕΚΔΟΣΗ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΡΟΔΟΥ, ΦΥΛΛΟ 43 ΕΤΟΣ 13ο • 2018, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

Με την ονομασία Διακαινήσιμος ή Διακαινήσιμος εβδομάδα, ή Εβδομάδα Διακαινησίμου (επίσημα: Διακαινήσιμος εβδομάς), ονομάζεται κατά το Χριστιανικό εορτολόγιο η εβδομάδα που αρχίζει από την Κυριακή του Πάσχα και λήγει την αμέσως επόμενη, την Κυριακή του Θωμά.

Η ονομασία της οφείλεται στο γεγονός ότι κατά τη νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου προς Κυριακή του Πάσχα βαπτιζόταν ομαδικά οι κατηχούμενοι οπότε και άρχιζε η πνευματική ανακαίνιση τους. Σε ένδειξη αυτής της ανακαίνισης και ταυτόχρονα αναγέννησης και «πνευματικής καθαρότητας οι νεοβαπτισμένοι έφεραν καθ΄ όλην αυτή την εβδομάδα λευκά ενδύματα, εξ ου και αποκαλούμενη «λευκή εβδομάδα». Ο Αυγουστίνος χαρακτηρίζει επίσης την ίδια εβδομάδα ως «οκτώ ημέρες των νεοφύτων» (ή νεοβαπτισθέντων ή και νεοφωτίστων).

Κατά την Διακαινήσιμο εβδομάδα επιτρέπεται η κατάλυση πάντων, ενώ κατά τους παλαιότερους χρόνους ολόκληρη η εβδομάδα αυτή χαρακτηριζόταν αργία από κάθε εργασία (κανόνας Νικηφόρου του ομολογητού). Οι επτά ημέρες της «Διακαινησίμου εβδομάδας» θεωρούνται ως «μία» ημέρα», όπως η Κυριακή του Πάσχα.

Για το λόγο αυτό, σύμφωνα και με το τυπικό της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας (Μ.Χ.Ε Τυπικό Γ. Βιολάκη σ. 390), καθ’ όλη τη Διακαινήσιμο εβδομάδα ο Ιερέας τελεί όλες τις ακολουθίες (και πρωινές και Εσπερινές) με άπασαν την ιερατική του στολή.

Οι πιστοί σύμφωνα με τον 66ο Κανόνα της Έκτης Οικουμενικής Συνόδου, πρέπει να τη γιορτάζουν με πνευματική ευφροσύνη, δηλαδή ψάλλοντας ψαλμούς και ύμνους, όχι με χορούς και διασκεδάσεις, συμμετέχοντας όλη την εβδομάδα στη λατρεία της Εκκλησίας, κοινωνώντας καθημερινά, ακόμα και αν την προηγουμένη ημέρα έφαγαν αρτύσιμα φαγητά, συνανιστάμενοι με τον Αναστημένο Κύριο.

Κατά τη διακαινήσιμη εβδομάδα τρώμε κρέας και την Τετάρτη και την Παρασκευή. Ο πένθιμος χαρακτήρας της νηστείας δεν έχει θέση στο γεγονός της Αναστάσεως του Χριστού.

«Κατά δε την εβδομάδα της «Διακαινησίμου» ακινδύνως κρεωφαγήσομεν (να τρώμε κρέας) κατά την αυτής Τετράδα και Παρασκευήν• ως μία γαρ λογίζεται Κυριώνυμος το επταήμερον τούτο διάστημα».

Ειδικότερα στη Κωνσταντινούπολη η Διακαινήσιμος εβδομάδα εορτάζονταν με ιδιαίτερη λαμπρότητα και μεγαλοπρέπεια. Ο Αυτοκράτορας καλούσε του νεοφώτιστους καθώς και πτωχούς σε πλούσιο γεύμα, ενώ κατά την ημέρα Πέμπτη της Διακαινησίμου δέχονταν τον κλήρο προσφέροντας τιμητικό γεύμα στον Πατριάρχη και στους περί αυτόν. Πολλά όμως και πλούσια δώρα διένειμαν οι Αυτοκράτορες και σε επίσημες επισκέψεις που διενεργούσαν αυτή την εβδομάδα. Ακόμη απέλυαν από τις φυλακές κατάδικους για ελαφρά εγκλήματα.

Στην αρχαία εκκλησία η διακαινήσιμος εβδομάδα ήταν η πρώτη του Εκκλησιαστικού έτους, που αρχή του θεωρείτο η Κυριακή του Πάσχα.

Κάθε ημέρα της Διακαινησίμου χαρακτηρίζεται ομοίως, π.χ. Δευτέρα της Διακαινησίμου, Τρίτη της Διακαινησίμου… Σάββατο της Διακαινησίμου εκτός της τελευταίας που λέγεται Κυριακή του Θωμά.

Η Εκκλησία έχει επίσης καθιερώσει κατ΄ έτος την ημέρα Τρίτη της Διακαινησίμου να εορτάζεται η μνήμη των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης των εν Λέσβω, την Παρασκευή της Διακαινησίμου να εορτάζεται η Ζωοδόχος Πηγή και το Σάββατο της Διακαινησίμου να τιμά τους Αγίους Κολλυβάδες Πατέρες.

Από τη Διακαινήσιμο εβδομάδα αρχίζει ν΄ αναγιγνώσκεται στις εκκλησίες το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον.