Related Posts
Η αγκαλιά που χωρά όλους
Αν η Εκκλησία, που εκφράζεται στον κόσμο μέσω των ανθρώπων της, κληρικών και λαϊκών, δίνει το μήνυμα ότι εκπροσωπεί ένα τιμωρό Θεό με ανθρώπινα πάθη, όχι μόνο αδικεί το Θεό αλλά και στερεί τους ανθρώπους από την αληθινή γνώση της Αλήθειας, της ομορφιάς και της πλατειάς Του αγάπης.
Στις διάφορες ανήθικες συμπεριφορές και άτσαλες ενέργειες κληρικών και λαϊκών, οι «παρακολουθούντες» προβαίνουν σε μια από τις εξής τρεις στάσεις: κατανόησης, ανοχής, απόρριψης. Κι ανάλογη συμπεριφορά ζητούν από την Εκκλησία. Αυτό σε περιπτώσεις που τα Μ. Μ. Ε. το κάνουν «θέμα» κι έτσι, αναπόφευκτα, συζητείται. Υπάρχουν, όμως, και άγνωστες στους πολλούς, δύσκολες και μη αποδέκτες συμπεριφορές που καλούμαστε, ως άνθρωποι κι ως χριστιανοί, ν’ αντιδράσουμε. Αυτές μπορεί να βρίσκονται στο οικογενειακό, εργασιακό ή δικό μας κοινωνικό περιβάλλον.
Ο Διονύσης Σαββόπουλος έλεγε: «Ζούμε σ’ ένα κόσμο διεκδικήσεων, αγώνων κτλ. Τούτο είναι φυσικό και κατανοητό. Υπήρχαν, όμως, ανέκαθεν τρεις θερμές αγκαλιές που δεν ζητούσαν τίποτε παρά μόνο να δοθούν: της μάνας, των ερωτευμένων και της Εκκλησίας»[1].
Αν η Εκκλησία, που εκφράζεται στον κόσμο μέσω των ανθρώπων της, κληρικών και λαϊκών, δίνει το μήνυμα ότι εκπροσωπεί ένα τιμωρό Θεό με ανθρώπινα πάθη, όχι μόνο αδικεί το Θεό αλλά και στερεί τους ανθρώπους από την αληθινή γνώση της Αλήθειας, της ομορφιάς και της πλατειάς Του αγάπης.
Το να παρουσιάζεται η Εκκλησία ως Μάνα, δείχνει την κατανόηση, το αγκάλιασμα, τη θυσιαστική της παρουσία κυρίως στα παιδιά της που τη χρειάζονται.
Στο βιβλίο «Μικρά Εωθινά» του Γέροντα Τρύφωνα, καταγράφεται η κατάθεση μιας μητέρας που του έλεγε ότι «αγαπούσε περισσότερο το μικρό γιό της, όχι επειδή ήταν έξυπνος, ευγενικός, υπάκουος η όμορφος, σαν τους άλλους δυο γιούς της, αλλά επειδή ήταν προβληματικός, ασχημούλης, ανυπάκουος και άγριος. Αυτός ο γιος χρειάζονταν την ενθάρρυνση και την αγάπη της πιο πολύ από τους άλλους»[2].
Τα όποια παιδαγωγικά μέσα που θα χειριστεί η Εκκλησία, καθόλου δεν έχουν την έννοια της τιμωρίας ώστε να εξιλεωθεί ο Θεός που «προσβάλαμε» με την αμαρτία μας. Αντίληψη που παραπέμπει σε Δυτική – αιρετική θεολογία. Ο μοναδικός λόγος των «κανόνων» που προέρχονται από Συνόδους ή εξομολόγους (σε προσωπικό επίπεδο), είναι να δοθεί ως μέσον «θεραπευτικής αγωγής», εφόσον η αμαρτία θεωρείται ασθένεια, και να θεραπευτεί ο άνθρωπος. Βέβαια, τα θεραπευτικά μέσα ποικίλλουν ανάλογα με τις δυνατότητες που έχει ο καθένας, την επιθυμία για μετάνοια, τις συνθήκες που ζει.
Όσο και να συγκρούεται με τη λογική της ανθρώπινης δικαιοσύνης, η Εκκλησία καλείται να μιλήσει τη γλώσσα του ιδρυτή της που προβάλλει την αγάπη, τη συγχωρητικότητα «έως εβδομήντα φορές εφτά», την αποδοχή του ασώτου υιού χωρίς όρους και την προβολή της μοιχαλίδας γυναίκας ως κριτήριο αυτογνωσίας.
Άλλωστε, το μήνυμα που ο Χριστός έφερε στον κόσμο λέγεται Ευαγγέλιο, χαρούμενη, δηλαδή, είδηση, που πραγματώνεται στην Εκκλησία που είναι το Σώμα Του και που για μας είναι η Μάνα στην αγκαλιά της οποίας χωρούμεν όλοι ό,τι και να είμαστε, όπως και να ζούμε.
π. Ανδρέα Αγαθοκλέους
[1] Εφημερίδας Ελευθεροτυπία, 1.9.2001, σ. 37
[2] Μικρά Εωθινά, εκδ. Εν πλω, Β’ έκδ. 2018, σ. 270 (1/7)
Πηγή: Ησυχαστήριο Αγίας Τριάδος
Ο Ντοστογιέφσκι μιλά για την Παιδεία
Πριν από διακόσια χρόνια –στις 11 Νοεμβρίου 1821–, με την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, γεννήθηκε ο μεγάλος Ρώσος συγγραφέας Φιοντόρ (Θεόδωρος) Ντοστογιέφσκι.
Έζησε πριν από τόσα χρόνια και μίλησε για την δυτική κοινωνία και την παιδεία της, λες και ζει σήμερα. Είχε τη σπάνια ικανότητα να διεισδύει στα κατάβαθα της ψυχής και εκφραστικά παρουσίασε τις κτηνώδεις πράξεις στις οποίες οδηγείται ο μηδενιστής άνθρωπος. Αδιαμφισβήτητα ο Ντοστογιέφσκι στην παγκόσμια λογοτεχνία είναι ο πιο δυνατός στην περιγραφή των αρνητικών και τραγικών ηρώων (Ιβάν Καραμάζοφ, Σταυρόγκιν, Ρασκόλνικοφ) και είναι λιγότερο δυνατός στους θετικούς ήρωές του (στάρετς Ζωσιμάς, Αλιόσα Καραμάζοφ, κ.α.).
Ο Ντοστογιέφσκι γράφει στο «Ημερολόγιό» του, του 1873, ως να ζει στο σήμερα. Διαβάζουμε μεταξύ άλλων ότι οι καθοδηγητές της «ευρωπαϊκής προοδευτικής σκέψης» καταλύουν ηθικούς και φυσικούς νόμους σταθερούς και αμετάβλητους και προσβάλλουν αιώνιες αξίες.
Και προσθέτει: «Δώστε σε όλους αυτούς τους μεγάλους μοντέρνους δασκάλους την πλήρη δυνατότητα να καταστρέψουν την παλιά κοινωνία και να την οικοδομήσουν από την αρχή και ως αποτέλεσμα θα προκύψει τόση αμάθεια και τέτοιο χάος, κάτι τόσο χυδαίο, τυφλό και απάνθρωπο, ώστε όλο το οικοδόμημα θα καταρρεύσει κάτω από τις κατάρες της ανθρωπότητας, πριν καν προλάβει να κατασκευαστεί» (Dostoievski “Journal d’ un ecrivain”, Gallimard, 11e edition, p. 209).
Η κοινωνία αυτή της «προοδευτικής σκέψης», γράφει ο επίκαιρος Ντοστογιέφσκι, αντικαθιστά την αληθινή παιδεία «μόνο με την αναιδή άρνηση, όπου τα παιδιά διαπαιδαγωγούνται να ζουν χωρίς αρχές και πέρα από κάθε φυσική αλήθεια, με έλλειψη σεβασμού ή αδιαφορία προς την πατρίδα και ειρωνική περιφρόνηση προς τον λαό».
Και τονίζει ο Ρώσος συγγραφέας ότι η αιτία του κακού είναι ότι η μακραίωνη εθνική καταπίεση, που δεχόμαστε οι Ορθόδοξοι λαοί από την δυτική κουλτούρα, είναι αυτή που μας καταργεί κάθε ανεξαρτησία σκέψης και βιαίως μας επιβάλλει να αποδεχθούμε τα αξιώματα της δυτικής κουλτούρας και παράλληλα να απορρίψουμε τον δικό μας εαυτό και να παύσουμε να σεβόμαστε και να εκτιμάμε τη δική μας πολιτισμική κληρονομιά και ταυτότητα.
Παρά την αυστηρή κριτική του στον δυτικό τρόπο σκέψης και ζωής ο Ντοστογιέφσκι αγαπούσε την Ευρώπη. Ο αείμνηστος Σέρβος Μητροπολίτης πρ. Ζαχουμίου και Ερζεγοβίνης Αθανάσιος Γιέβτιτς γράφει ότι την αποκαλούσε «χώρο των θαυμάτων» και «αγαπητό νεκροταφείο, όπου πάμε και κλαίμε την τραγικότητά μας».
Και προσθέτει: «Το να ονομάσουμε τον Ντοστογιέφσκι απλώς αντιδυτικό είναι απλούστευση, όπως επίσης απλούστευση είναι να τον θεωρήσουμε απλώς ανατολικό. Ο Ντοστογιέφσκι είναι πάνω από την Ανατολή και από την Δύση. Διότι η αλήθεια του ανθρώπου δεν εξαντλείται με την Ανατολή και τη Δύση… Ο Ντοστογιέφσκι λέγει στον άνθρωπο της κάθε εποχής να μην λατρεύει είδωλα. Και είδωλα μπορεί να είναι η κοινωνία, η ελευθερία, ο ίδιος ο άνθρωπος, αν δεν πιστεύει στον Θεάνθρωπο Χριστό».
Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Εισαγωγή Αθαν. Γιέβτιτς εις βιβλίο Φ. Ντοστογιέφσκι «Οι φτωχοί», Εκδ. IMAGO, Αθήναι, 1983, σελ. 32.
