Στα όρια των νομών Σερρών – Καβάλας, βρίσκεται το παλαιότερα μοναστήρι τόσο της Ελλάδας, όσο και ολόκληρης της Ευρώπης, το οποίο είναι μέχρι και σήμερα εν ενεργεία.
Ο λόγος για την Ιερά Μονή Παναγία Εικοσιφοίνισσα, ένα “βασανισμένο” μοναστήρι με τεράστια ιστορική παράδοση, το οποίο κατάφερε, παρά τα όσα υπέστη, να επιβιώσει και να εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να εκπληρώνει τον σκοπό του, που δεν είναι άλλος από την συνεχή προσευχή των μοναχών και τη μετάνοια.
Χτισμένο στην βόρεια πλευρά του Παγγαίου όρους, σε υψόμετρο που αγγίζει τα 750 μέτρα, δεν μαρτυρεί τις συνεχείς καταστροφές και λεηλασίες που υπέμεινε στο παρελθόν, αλλά δίνει την αίσθηση ενός περιποιημένου ησυχαστηρίου, στο οποίο τόσο οι μοναχοί, όσο και οι απλοί επισκέπτες, έχουν την ευκαιρία να προσευχηθούν και να ασκήσουν γενικότερα τις θρησκευτικές τους υποχρεώσεις.
Ως προς την ονομασία της Μονής, σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, προέκυψε από το θαύμα της εικόνας της Παναγίας, κατά το οποίο από την εικόνα έλαμψε κόκκινο “φοινικούν” φως και έτσι ονομάστηκε Εικών φοινίσσουσα – Εικών φοίνισσα – Εικοσιφοίνισσα.
Η ιστορία της Μονής
Η ίδρυση της Μονής τοποθετείται περί τον 8ο αιώνα μ.Χ., από τον Όσιο Γερμανό. Ήδη λοιπόν γίνεται αντιληπτό πως η ιστορία του εν λόγω μοναστηριού, αριθμεί αρκετούς αιώνες ιστορίας και γεγονότων, τα οποία θα αναλυθούν στη συνέχεια. Αφού οικοδομήθηκε ένα πρώτο μικρό εκκλησάκι από τον Όσιο Γερμανό, στη θέση που βρίσκεται σήμερα το μοναστήρι, ο ίδιος ο Όσιος ξεκίνησε την αναζήτηση μέσα στο δάσος, ενός ξύλου που θα προσφερόταν για τη φιλοτέχνηση της Παναγίας επάνω του.
Όταν τελικά η αναζήτηση απέδωσε καρπούς και ο Όσιος βρήκε το κατάλληλο ξύλο, εκείνο ράγισε και ένα κοκκινωπό φως έλουσε τη σχισμή του. Αμέσως μετά, στο ραγισμένο ξύλο άρχισε να διαγράφεται η μορφή της Παναγίας, η οποία ονομάστηκε έκτοτε, όπως και ολόκληρο το μοναστήρι, Παναγία Εικοσιφοίνισσα.
Εκτός από τον Όσιο Γερμανό όμως, δεύτερος κτίτορας θεωρήθηκε ο Άγιος Διονύσιος ο Α’, ο οποίος έχοντας παραιτηθεί από τη θέση του ως Οικουμενικός Πατριάρχης, το 1472, έφθασε στην Μονή της Παναγίας της Εικοσιφοίνισσας, συμβάλλοντας τα μέγιστα στην οικοδόμηση νέων κτισμάτων, αλλά και στην συντήρηση των παλιών.
Η περίοδος αυτή θεωρείται διάστημα μεγάλης ακμής για την Παναγία Εικοσιφοίνισσα, το οποίο άρχισε να μεγαλώνει και να γίνεται όλο και πιο γνωστό στους εκκλησιαστικούς και μοναστικούς κύκλους. Μετά τον θάνατο του, και εξαιτίας του ανιδιοτελούς έργου αγάπης, το οποίο διακονούσε, καθ’ όλη της διάρκεια της ζωής του, η Ορθόδοξη Εκκλησία τον αγιοποίησε.
Οι μοναχοί που ζούσαν στην Μονή Παναγίας Εικοσιφοίνισσας, συνέβαλλαν τα μέγιστα καθόλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, ώστε ο πληθυσμός της γύρω περιοχής να διατηρήσει την ελληνικότητα και το ορθόδοξο πνεύμα του.
Την αρωγή αυτή όμως, οι μοναχοί την πλήρωσαν με το ίδιο τους το αίμα, στις 25 Αυγούστου 1507, καθώς οι Τούρκοι ενοχλημένοι από την δράση τον μοναχών, προέβησαν σε κτηνωδίες, σφάζοντας 172 μοναχούς.
Λίγα χρόνια αργότερα, μοναχοί της Μονής Βατοπεδίου του Αγίου Όρους, έσπευσαν στο μοναστήρι ώστε να βοηθήσουν στην ανασύστασή του.ΕικοσιφοίνισσαΤα γεγονότα που προαναφέρθηκαν, δεν σταμάτησαν την καθοριστική δράση της Μονής της Παναγίας Εικοσιφοίνισσας, στη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης.
