Ανακοίνωση διακοπής μαθημάτων

Μακάριοι είναι εκείνοι οι άνθρωποι που κατόρθωσαν να μιμηθούν την ταπεινή γη, η οποία, ενώ πατιέται από όλους, όμως όλους τους σηκώνει με την αγάπη της και τους τρέφει με στοργή σαν καλή μάννα, η οποία έδωσε και το υλικό για την σάρκα μας στην πλάση.

Δέχεται επίσης με χαρά και ο,τι της πετάμε, από καλούς καρπούς μέχρι ακάθαρτα σκουπίδια, τα οποία επεξεργάζεται αθόρυβα σε βιταμίνες και τις προσφέρει πλουσιοπάροχα με τους καρπούς της αδιακρίτως σε καλούς και κακούς ανθρώπους.

Ο ταπεινός άνθρωπος, όπως φαίνεται, είναι ο δυνατότερος του κόσμου, διότι και νικάει, αλλά και σηκώνει πολλά ξένα βάρη με ελαφριά την συνείδησή του. Ενώ ζει περιφρονημένος και αδικημένος για τα ξένα σφάλματα που οικειοποιείται από αγάπη, εσωτερικά νιώθει την μεγαλύτερη χαρά του κόσμου, γιατί είναι περιφρονημένος πια από αυτόν ο μάταιος τούτος κόσμος. Οι ύβρεις, οι αδικίες κλπ. είναι τα καλύτερα νυστέρια για όσους έφταιξαν, διότι με αυτά καθαρίζουν οι παλιές πληγές. Για εκείνους όμως που δεν έφταιξαν είναι μαχαίρια δημίου, και Μάρτυρες θεωρούνται αυτοί που τα δέχονται χαρούμενοι για την αγάπη του Χριστού.

Οι μεγάλοι στην ηλικία που δεν δέχονται ύβρεις και αυστηρές παρατηρήσεις, για να θεραπευθούν η για να λάβουν μισθό (όταν δεν φταίνε), είναι πιο ανόητοι και από τα μωρά παιδιά, που δεν θέλουν ούτε να ακούσουν τον γιατρό, διότι φοβούνται την ένεση (μην τους τρυπήσει με την βελόνα), και υποφέρουν τον πυρετό συνέχεια και τον βήχα.

Περισσότερη ευγνωμοσύνη οφείλουμε σ’ αυτούς που μας κέντησαν και βγήκαν τα αγκάθια της ψυχής μας, παρά σ’ εκείνους που θα έσκαβαν δωρεάν την περιοχή μας και θα μας φανέρωναν τον κρυμμένο μας άγνωστο θησαυρό.

Δεν ωφελεί να τρίβει κανείς τα γόνατά του με αμέτρητες μετάνοιες, εάν δεν τρίβει παράλληλα και την μούρη του με την ταπείνωση (την εσωτερική μετάνοια).

Εκείνος που ζητάει ταπείνωση από τον Θεό, αλλά δεν δέχεται τον άνθρωπο που του στέλνει ο Θεός, για να τον ταπεινώσει, δεν ξέρει τι ζητάει, διότι οι αρετές δεν αγοράζονται τα ψώνια στον μπακάλη (όσα κιλά θέλουμε), αλλά μας στέλνει ο Θεός ανθρώπους να δοκιμαστούμε, να εργαστούμε, να την αποκτήσουμε και να στεφανωθούμε.

Όποιος σκύβει ταπεινά και δέχεται τα χτυπήματα από τους άλλους, διώχνει τα δικά του εξογκώματα, ομορφαίνει πνευματικά σαν Άγγελος και έτσι χωράει από την στενή πύλη του Παραδείσου.

Μακάριος εκείνος ο άνθρωπος που έδωσε τα εξογκώματά του και βαδίζει την τεθλιμμένη οδό του Κυρίου με ξένο βάρος (συκοφαντίες κλπ) και αφήνει τους ανθρώπους να του πλέκουν αμαράντινα στεφάνια με τις κατηγορίες, διότι αυτό φανερώνει την γνήσια ταπεινοφροσύνη που δεν εξετάζει τι λένε οι άνθρωποι, αλλά τι θα πει ο Θεός την ημέρα της Κρίσεως.

Εκείνος που μιλάει λογικά σε φιλοκατήγορο, η σε ολιγόμυαλο και έχει την απαίτηση να βρει κατανόηση, φανερώνει ότι και ο ίδιος δεν είναι καλά, διότι ο κακότροπος είναι χειρότερος από τον ολιγόμυαλο, γιατί είναι σκοτισμένο το μυαλό του από την κακία και τον εγωισμό.

Όσοι όμως έχουν ταπείνωση, έχουν και καλοσύνη και θείο φωτισμό και δεν σκοντάφτουν ποτέ στη πνευματική τους πορεία από τα εμπόδια του πονηρού.

Τους περισσότερους πειρασμούς, τις περισσότερες φορές, τους δημιουργεί ο ίδιος μας ο εαυτός μας, όταν βάζουμε τον εαυτό μας στις συνεργασίες μας μαζί με τους άλλους, όταν δηλαδή θέλουμε να υψώνουμε τον εαυτό μας. Στον Ουρανό δεν ανεβαίνει κανείς με το κοσμικό ανέβασμα αλλά με το πνευματικό κατέβασμα. Όποιος βαδίζει χαμηλά, βαδίζει πάντα με σιγουριά και ποτέ δεν πέφτει.

Εκείνος που δεν συμβουλεύεται στην πνευματική του πορεία, μπερδεύει τους δρόμους και κουράζεται πολύ και καθυστερεί. Εάν δεν ταπεινωθεί να ρωτήσει έστω και αργότερα, δύσκολα θα φτάσει στον προορισμό του. Ενώ αυτοί που συμβουλεύονται βαδίζουν ξεκούραστα, με σιγουριά, και σκεπάζονται με την Χάρη του Θεού και φωτίζονται επειδή ταπεινώνονται.

Όσοι κινούνται όλο απλά με καλούς λογισμούς, και λένε όλους τους λογισμούς τους και πιστεύουν από πολλή ταπείνωση ότι δεν έχουν τίποτα το καλό, ενώ αγωνίζονται με φιλότιμο πολύ, αυτοί κρύβουν τον μεγαλύτερο πνευματικό θησαυρό μέσα τους, χωρίς να τον γνωρίζουν ούτε οι ίδιοι ούτε οι άλλοι άνθρωποι, και έτσι δεν σπαταλιέται από τους ίδιους και δεν κλέβεται από τους άλλους.

Στον πολύ ταπεινό και ευαίσθητο άνθρωπο όταν ταπεινώνεται κανείς, βοηθιέται πολύ, ενώ στον άνθρωπο που αγνοεί την ταπείνωση, εάν ταπεινωθείς – τον συμβουλευθείς η πεις τα ελαττώματά σου-, τον κάνεις πιο περήφανο και αναιδή.

Ο άνθρωπος που δεν έχει ταπείνωση και καλούς λογισμούς, είναι γεμάτος από αμφιβολίες και ερωτηματικά. Κι επειδή θα βρίσκεται συνέχεια ζαλισμένος, έχει ανάγκη στις αρχές από Γέροντα με μεγάλη υπομονή, για να του δίνει συνέχεια εξηγήσεις, μέχρι να καθαρίσει ο νους και η καρδιά, για να μπορεί να βλέπει καθαρά.

Ο ταπεινός και καλοκάγαθος άνθρωπος, επειδή έχει την καθαρότητα και την εσωτερική και εξωτερική ηρεμία, έχει και βάθος πνευματικό και βλέπει βαθιά τα θεία νοήματα και βοηθιέται περισσότερο, και αυξάνεται και η πίστη του πιο πολύ, ζώντας τα μυστήρια του Θεού.

Ο υπερήφανος, εκτός που είναι σκοτισμένος, είναι και συνέχεια εσωτερικά και εξωτερικά ταραγμένος από την ελαφρότητα του εγωισμού στέκεται πάντα στην επιφάνεια των πραγμάτων και δεν μπορεί να προχωρήσει στο βάθος, όπου βρίσκονται τα θεία μαργαριτάρια, για να πλουτίσει πνευματικά.

Η πίστη εκφράζεται με έργα. Χωρίς αυτά είναι νεκρή (βλ. Ιακ. 2:26). Τέτοια πίστη έχουν και τα δαιμόνια (Ιακ. 2:19). Κι ενώ τα έργα εκφράζουν την πίστη, η πίστη βεβαιώνει τα έργα. «Μερικοί», λέει ο όσιος Μάρκος ο Ερημίτης, «χωρίς να τηρούν τις εντολές, νομίζουν ότι πιστεύουν σωστά.

Άλλοι πάλι, τηρώντας τις εντολές, περιμένουν την βασιλεία του Θεού ως οφειλόμενο μισθό. Και οι δύο όμως αστοχούν ως προς την βασιλεία του Θεού» (Περί των οιομένων εξ έργων δικαιούσθαι 17).

Η σωτηρία ή η καταστροφή του ανθρώπου εξαρτάται σε τελική ανάλυση από την πίστη ή την απιστία του στον Χριστό. Τα καλά έργα δεν αποτελούν μέσα για την εξαγορά της σωτηρίας, αλλά φυσική έκφραση της πίστεως. Δεν μπορεί κάποιος να πιστεύει στον Θεό και να μισεί τον πλησίον του.

Όποιος μισεί δεν μπορεί να έχει κοινωνία με τον Θεό που αγαπάει όλα τα δημιουργήματά του. Το μέτρο της αγάπης προς τον πλησίον φανερώνει και το μέτρο της πίστεως.

Άλλωστε τα έργα του ανθρώπου καθεαυτά δεν είναι τόσο βαρυσήμαντα, ώστε να συνεπάγονται την αιώνια σωτηρία ή την αιώνια καταδίκη του.

Όταν λέει η Γραφή ότι ο Θεός θα ανταμείψει τον καθένα σύμφωνα με τα έργα του, δεν εννοεί έργα αντάξια για την γέεννα ή την βασιλεία του Θεού, αλλά έργα απιστίας ή πίστεως. Τα έργα αξιολογούνται ανάλογα με την προαίρεση και τον σκοπό που γίνονται. Άλλωστε ο Θεός δεν ζητάει από τον άνθρωπο μόνο έργα αλλά και καλή προαίρεση.

Ο Θεός δεν καταπιέζει τον άνθρωπο ούτε τον εξαναγκάζει να τηρήσει το θέλημά του. Δεν είναι αρετή κάτι που γίνεται με την βία. Η αρετή δεν είναι καρπός ανάγκης αλλά προαιρέσεως. Και η προαίρεση πηγάζει από το αυτεξούσιο του ανθρώπου. Η αυτεξούσια επιλογή της αρετής μαρτυρεί την φιλοτιμία του ανθρώπου και τον ξεχωρίζει από την άλογη φύση. Η εθελοντική προσφορά του πιστού να βοηθήσει τον πλησίον ή την κοινωνία, ο λεγόμενος εθελοντισμός, ασκείται στην Εκκλησία ανέκαθεν ως διακονία.

Η πίστη στον Θεό εκδηλώνεται πρωτίστως ως εμπιστοσύνη απέναντί του. Αυτή στηρίζεται στην αναγνώριση του Θεού ως δημιουργού και προνοητή του κόσμου. Πώς ο Θεός που προνοεί και φροντίζει για καθετί μέσα στον κόσμο μπορεί να αδιαφορήσει για τον άνθρωπο, που είναι το τελειότερο δημιούργημά του;

Χαρακτηριστικές εδώ είναι οι επισημάνσεις του Κυρίου: «Καταμάθετε τα κρίνα του αγρού πώς αυξάνει· ου κοπιά ουδέ νήθει· λέγω δε υμίν ότι ουδέ Σολομών εν πάση τη δόξη αυτού περιεβάλετο ως εν τούτων. Ει δε τον χόρτον του αγρού, σήμερον όντα και αύριον εις κλίβανον βαλλόμενον, ο Θεός ούτως αμφιέννυσιν, ου πολλώ μάλλον υμάς, ολιγόπιστοι;» (Ματθ. 6:28-30). «Ουχί δύο στρουθία ασσαρίου πωλείται; Και εν εξ αυτών ου πεσείται επί την γην άνευ του Πατρός υμών. Υμών δε και αι τρίχες της κεφαλής πάσαι ηριθμημέναι εισί. Μη ουν φοβηθήτε· πολλών στρουθίων διαφέρετε υμείς» (Ματθ. 10:29-31).

Με την εμπιστοσύνη του στον Θεό ο Χριστιανός μπορεί να αντιμετωπίζει τις μεγαλύτερες θλίψεις και τις σκληρότερες δοκιμασίες, τις σφοδρότερες συγχύσεις και τις σοβαρότερες αντιξοότητες της ζωής προσβλέποντας στις αψευδείς επαγγελίες του. Γνωρίζοντας την θεία αγάπη και συναισθανόμενος την αδυναμία του να διακρίνει το πραγματικό του συμφέρον, εμπιστεύεται τον εαυτό του στον Θεό και την πρόνοιά του.

Γεώργιος Ι. Μαντζαρίδης,
Ομότιμος καθηγητής Θεολογικής σχολής ΑΠΘ

Από το βιβλίο: Γεωργίου Ι. Μαντζαρίδη, Χριστιανική Ηθική. Δεύτερος τόμος. Ι. Μ. Μ. Βατοπαιδίου, Άγιον Όρος 2015, σελ. 171.